Sokak Fotoğrafçılığı

Amatör fotoğrafçılık günümüzün en yaygın hobi; ya da daha doğru tabirle uğraşlarından biri. Amatör fotoğrafçılıkla ilgilenen ve azımsanmayacak bir kitle de Sokak Fotoğrafçılığı yaptığını söylemekte.

Peki Sokak Fotoğrafı veya Sokak Fotoğrafçılığı nedir?

Sokak Fotoğrafçığının birbirinden farklı çok tanımı yapılmış. Ama genel ve kabaca bir tanım yapmamız gerekirse: Sokak Fotoğrafçılığı genel anlamda şehirlerin sokaklarında dolaşıp, hayatı, yaşananları, sürprizleri, karşılaşmaları, tesadüfleri, insanları, olayları vs. fotoğraflamak olarak tanımlanabilir.

Sokakta çekilen her fotoğraf sokak fotoğrafı olmadığı gibi, sokak fotoğraflarının da mutlaka sokakta çekilmesi gerekmiyor. Bazı kaynaklar Sokak Fotoğrafçılığını foto muhabirlik ile aynı anlamda ele alıyor, benzer çok yönü olmasına rağmen kanımca yanlış bir eşleştirme.

Ben de dahil, bazı kişilere göre Sokak Fotoğrafçılığı da bazı alt türlere sahip. Farklı türlerde çalışan insanlar farklı tarzlar geliştirir ve farklı ekipman kullanabilirler. Bu yüzden hangi tip fotoğrafçılıkla ilgilendiğinizi bilmek işinize yarayabilir.

Klasik Sokak Fotoğrafçılığı

Standart Sokak Fotoğrafçılığı ya da sadece Sokak Fotoğrafçılığı diyebileceğimiz en geniş anlamda yukarıda yaptığım tanıma uyan fotoğrafçılıktır. Çok özel ve belirgin bir ayrımı yoktur. Aslında Belgesel Fotoğrafçı olarak anabileceğimiz Henri Cartier-Bresson’un Sunday isimli, yukarıdaki gibi bir çok fotoğrafı bu tarza örnek olarak verilebilir.

Agresif Sokak Fotoğrafçılığı

Bu tarz çok az kişinin benimsediği ve öncülüğünü Bruce Gilden amcamızın yaptığı zor bir tarzdır. Başka isimlerle de anılabilir Davetsiz, Sırnaşık, Atak bunlardan sadece bir kaçı. Bruce Gilden’ı çoğumuz tanırız. Tarzına aşina olmayanlar için ise aşağıdaki videoyu izlemek yeterli olacaktır. Bu tarz fotoğraf çekmek teknik anlamda kolay gibi görünse de sosyal anlamda büyük bir cesaret ister. Bu yüzden belki de en zor türlerden biridir. Görmediyseniz özellikle son çalışması Faces seçkisini izlemenizi tavsiye ederim.

Raw Sokak Fotoğrafçılığı

Buradaki raw dosya formatı değil elbette. Türkçe Çiğ, Ham ya da Acemi olarak adlandırılan, herşeyin izin verildiği, hiç bir etik değerin sizi sınırlamadığı. Hiç bir kompozisyon kuralının sizi bağlamadığı. Işığın veya gölgenin pek fazla öneminin olmadığı bir tür. Sakat çaresiz insanlar, uyuşturucu bağımlıları hatta ölü insanlar bu tarzın konusu olabilirler. Fotoğraflar genellikle yaygın estetik görünüme terstir. Gerçek hayatta olan; fakat karşımıza çıkmayan, çıksa da pek ilgimizi vermediğimiz konulara değinir.

Fine Art Sokak Fotoğrafçılığı

Fine Art tarzı fotoğrafçılar işlerini yaparken iyi bir plan dahilinde, hazırlık yaparak fotoğraf çekerler. Genellikle duvara asılabilecek tarzda etkileyici ve iyi kompozisyonlar üretirler. Işığın en iyi olduğu saatleri tercih ederler. Geometri önemlidir; ama zorunlu değildir. Örnek olarak aşağıdaki fotoğrafın da sahibi, bu tarzda son zamanların en iyi ürünlerini veren Rupert Vandervell‘i sayabiliriz.

Geometrik Sokak Fotoğrafçılığı

Geometrik sokak fotoğrafçıları özellikle mimari yapılarla ve keskin gölgelerle ilgilenirler. Bunlarla birlikte insan veya insan silüetlerinin kombinasyonu, ilişkisi üzerine çalışırlar. Fotoğrafta leke dağılımı önemlidir ve tekrar eden öğeler sıklıkla kullanılan bir formdur. Genellikle Fine Art tarzına yakın örnekler elde edilir. Yukarıdaki örnek bu tür için de kullanılabilir.

Modern Sokak Fotoğrafçılığı

Bu tarza akıllı ya da zeki ya da deha ürünü gibi isimler de verebiliriz. En zor sokak fotoğrafçılığı türlerinden biridir. Oldukça hızlı ve her an hazır olmayı gerektirir. Garry Winogrand fotoğraflarına bakarsanız ne demek istediğimi anlayabilirsiniz. Fotoğraflarda ince bir zeka ve espri bulunur. Devamlı bir şekilde gözlemeyi gerektirir. Aşağıdaki fotoğrafta Garry Winogrand örneğinde olduğu gibi.

Sokak Portreciliği

Bu tarz fotoğrafçılık kontrolsüz ortamlarda çekilen portre fotoğrafçılığı olarak açıklanabilir. Kontrolsüz ortamlardan kasıt ışığı ve arka planı kontrol edemediğiniz, stüdyo ortamı dışında ve genellikle dışarıda, sokakta çekilmiş olmasıdır. Bruce Gilden’in portrelerini örnek olarak verebiliriz.

Sokak Fotoğrafçılığında Spontane, Anlık ya da Candid kavramı

Her ne kadar Candid terimi Sokak Fotoğrafçılığı ile birlikte anılsa da bazı sokak fotoğrafçılığı türlerinde bu tarz çalışmak zorunda değilsiniz. Candid fotoğraf ya da Spontane Fotoğrafçılık düşünmeden, ölçüp biçmeden anı yakalama üzerine kuruludur. Örneğin Fine Art ya da Geometrik çalışıyorsanız Candid çalışmazsınız. Ama diğer türlerde spontane çalışmak neredeyse bir zorunluluktur. Bu tür, anlık çekimlerde yaptığınız ilk çekim yüksek ihtimalle en iyi çekim olacaktır.

Yukarıdaki fotoğraf Hintli Kaushal Parikh‘e ait ve anlık oluşan bir görüntü. Candid kavramı kurgu fotoğrafı da dışlar. Anlık çekimler kompozisyonların veya ışık kullanımının mükemmelliğinden ziyade ifadeye veya içeriğe yoğunlaşır ve fotoğrafla birlikte verilen his veya düşünce ön plandadır.

Sokak fotoğrafçılığında ne kadar çok fotoğraf çekerseniz o kadar tecrübe kazanır ve o kadar daha iyi çekmeye başlarsınız. Zamanla kendi taktik ve tecrübelerinizi fotoğraf çekimlerinize uygularsınız. Zamanla hisleriniz ve öngörüleriniz gelişir.

Bu yazıda işlemeye çalıştığım konu oldukça geniş kapsamlı ve spekülasyona açık. Bazı kişilerin doğruları ya da kategorizasyonu buradakinden farklı olabilir. Aşağıda yorum olarak kendi fikrinizi belirtmekte hiçbir sakınca bulunmuyor.

NOT: Fotoğraflar sahiplerinden yazılı izin alınarak kullanılmıştır.